- Rozmiar tekstu
- Kontrast
BIP
Mapa stronyOpis krajoznawczy
Według podziału fizycznogeograficznego Polski J. Kondrackiego (1994) gmina Leśna Podlaska położona jest w pasie nizin środkowopolskich, w makroregionie Nizina Południowopodlaska i w mezoregionie Równina Łukowska. Dzisiejszą rzeźbę powierzchni terenu w głównym stopniu ukształtowały zdarzenia z okresu zlodowaceń środkowopolskich. Teren gminy to obszar mało urozmaicony, w przeważającej części równinny, ze słabo rozwiniętą siecią dolinną. Wysokości skrajne wynoszą 168,8 (Nosów i Droblin Podłużny) oraz 142,7 (Witulin - przy wypływie Klukówki z gminy) m n.p.m.. Deniwelacje wahają się od kilku metrów w części środkowej i wschodniej do kilkunastu w części zachodniej.
Warunki naturalne, w tym gleby i klimat sprzyjają rolnictwu i leśnictwu. Na terenie gminy znajdują się cenne przyrodniczo obszary: Rezerwatu „Chmielinie", Uroczyska „Kołowierz", „Krówka" i „Zadworne".
W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie agroturystyką. Ten rodzaj wypoczynku daje możliwość kontaktu z przyrodą, poznania życia wsi z dala od miejskiego zgiełku. Obecnie na terenie gminy istnieją 2 gospodarstwa specjalizujące się w tego typu usługach.
W strukturze przyrodniczej gminy wyróżnić należy stosunkowo niski odsetek lasów i zadrzewień - 15.3% (przy średniej lesistości województwa lubelskiego 21,87%) oraz wysoki odsetek wód powierzchniowych.
Teren gminy należy do Bialsko - Łukowskiej dziedziny klimatycznej. Należy do najchłodniejszych obszarów województwa lubelskiego. Na teren gminy docierają wpływy ostrego klimatu kontynentalnego, co wyraża się m.in. dużą rozpiętością skrajnych temperatur i niezbyt wysoką sumą opadów.
Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,2°C. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń o średniej temp. -4,2°C, a najcieplejszym lipiec - 18°C. Okres bez przymrozków wynosi 160 dni. Jedynie czerwiec, lipiec i sierpień są wolne od przymrozków.
Najmniej korzystnymi warunkami termicznymi i wietrznymi charakteryzują się doliny rzek i obniżenia terenu, tu najczęściej obserwowane są przymrozki i mgły. Najkorzystniejsze warunki termiczne i wietrzne posiadają obszary wysoczyzny, oraz tereny bezpośrednio przyległe do kompleksów leśnych, co ma znaczenie przy uprawie niektórych odmian roślin.
Mgły są zjawiskiem wybitnie niekorzystnym ze zdrowotno-wypoczynkowego punktu widzenia, ponieważ sprzyjają utrzymywaniu się w powietrzu ewentualnych zanieczyszczeń mechanicznych i chemicznych. Są jednak one rzadkością w sezonie turystycznym, czyli miesiącach czerwiec-sierpień.
Warunki naturalne, w tym gleby i klimat sprzyjają rolnictwu i leśnictwu. Na terenie gminy znajdują się cenne przyrodniczo obszary: Rezerwatu „Chmielinie", Uroczyska „Kołowierz", „Krówka" i „Zadworne".
W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie agroturystyką. Ten rodzaj wypoczynku daje możliwość kontaktu z przyrodą, poznania życia wsi z dala od miejskiego zgiełku. Obecnie na terenie gminy istnieją 2 gospodarstwa specjalizujące się w tego typu usługach.
W strukturze przyrodniczej gminy wyróżnić należy stosunkowo niski odsetek lasów i zadrzewień - 15.3% (przy średniej lesistości województwa lubelskiego 21,87%) oraz wysoki odsetek wód powierzchniowych.
Teren gminy należy do Bialsko - Łukowskiej dziedziny klimatycznej. Należy do najchłodniejszych obszarów województwa lubelskiego. Na teren gminy docierają wpływy ostrego klimatu kontynentalnego, co wyraża się m.in. dużą rozpiętością skrajnych temperatur i niezbyt wysoką sumą opadów.
Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,2°C. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń o średniej temp. -4,2°C, a najcieplejszym lipiec - 18°C. Okres bez przymrozków wynosi 160 dni. Jedynie czerwiec, lipiec i sierpień są wolne od przymrozków.
Najmniej korzystnymi warunkami termicznymi i wietrznymi charakteryzują się doliny rzek i obniżenia terenu, tu najczęściej obserwowane są przymrozki i mgły. Najkorzystniejsze warunki termiczne i wietrzne posiadają obszary wysoczyzny, oraz tereny bezpośrednio przyległe do kompleksów leśnych, co ma znaczenie przy uprawie niektórych odmian roślin.
Mgły są zjawiskiem wybitnie niekorzystnym ze zdrowotno-wypoczynkowego punktu widzenia, ponieważ sprzyjają utrzymywaniu się w powietrzu ewentualnych zanieczyszczeń mechanicznych i chemicznych. Są jednak one rzadkością w sezonie turystycznym, czyli miesiącach czerwiec-sierpień.
Flora
Najbogatszymi zbiorowiskami roślinności są lasy. W rezerwacie „Chmielinie" istnieje liczna grupa gatunków objętych ochroną ścisłą: widłak wroniec, bluszcz pospolity, wawrzynek wilczełyko, parzydło leśne, listera jajowata, kruszczyk szerokolistny, podkolan biały, gnieźnik leśny. Do rzadziej występujących należą: jaskier kaszubski, zdrojówka rutewkowata, kokorycz pusta, turzyca Leśna i żankiel zwyczajny. Za gatunek specjalnej opieki na terenie gminy uznana jest brzoza niska oraz pomocnik baldaszkowaty, figurujący na liście roślin zagrożonych na Lubelszczyźnie.
Najbogatszymi zbiorowiskami roślinności są lasy. W rezerwacie „Chmielinie" istnieje liczna grupa gatunków objętych ochroną ścisłą: widłak wroniec, bluszcz pospolity, wawrzynek wilczełyko, parzydło leśne, listera jajowata, kruszczyk szerokolistny, podkolan biały, gnieźnik leśny. Do rzadziej występujących należą: jaskier kaszubski, zdrojówka rutewkowata, kokorycz pusta, turzyca Leśna i żankiel zwyczajny. Za gatunek specjalnej opieki na terenie gminy uznana jest brzoza niska oraz pomocnik baldaszkowaty, figurujący na liście roślin zagrożonych na Lubelszczyźnie.
Fauna
Z uwagi na przewagę terenów rolniczych fauna zasiedlająca tereny gminy jest stosunkowo uboga. Stwierdzono tu występowanie gatunków podlegających ochronie gatunkowej: jerzyk, bocian biały, srokosz, przepiórka, świergotek polny, pustułka, paź królowej, płomykówka, ryjówka aksamitna, rzęsorek oraz rzadka w tej części Polski orzesznica. Środowiska leśne znacznie wzbogacają skład gatunkowy fauny. W rezerwacie „Chmielinne" występują podległe ochronie prawnej jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, padalec i zaskroniec oraz chronione gatunkowo mieniak stróżnik i winniczek a także nieliczne w Polsce trzemielojad, kobuz, słonka, dzięcioł czarny, lerka i kruk. Podobny wpływ na bogactwo gatunkowe ma również sztuczny zbiornik w Witulinie i dolina Klukówki (ryby: śliz, koza, piskorz, różanka; płazy: żaba moczarowa, rzekotka drzewna, ropucha szara i traszka zwyczajna).
Z uwagi na przewagę terenów rolniczych fauna zasiedlająca tereny gminy jest stosunkowo uboga. Stwierdzono tu występowanie gatunków podlegających ochronie gatunkowej: jerzyk, bocian biały, srokosz, przepiórka, świergotek polny, pustułka, paź królowej, płomykówka, ryjówka aksamitna, rzęsorek oraz rzadka w tej części Polski orzesznica. Środowiska leśne znacznie wzbogacają skład gatunkowy fauny. W rezerwacie „Chmielinne" występują podległe ochronie prawnej jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, padalec i zaskroniec oraz chronione gatunkowo mieniak stróżnik i winniczek a także nieliczne w Polsce trzemielojad, kobuz, słonka, dzięcioł czarny, lerka i kruk. Podobny wpływ na bogactwo gatunkowe ma również sztuczny zbiornik w Witulinie i dolina Klukówki (ryby: śliz, koza, piskorz, różanka; płazy: żaba moczarowa, rzekotka drzewna, ropucha szara i traszka zwyczajna).
Wody powierzchniowe i wgłębne
Sieć hydrofoniczna gminy Leśna Podlaska jest słabo rozwinięta. Wody płynące zajmują powierzchnię 19 ha. Gmina w całości leży w dorzeczu Bugu. Przeważająca część gminy odwadniana jest przez rzekę Klukówkę, lewobrzeżny dopływ Krzny, jedynie niewielki północno-wschodni fragment drenowany jest przez Czyżówkę. Rzeki Krzna i Czyżówka są lewobrzeżnymi dopływami Bugu. Rzeka Klukówka płynie uregulowanym korytem z północnego zachodu na południowy wschód. Na terenie wsi Bukowice przyjmuje swój największy lewobrzeżny dopływ Walim, natomiast w Witulinie drugi co do długości (również lewobrzeżny) bezimienny ciek spod Ossówki.
Rzeki posiadają charakter rzek nizinnych. Zasilane są głównie z opadów atmosferycznych, zmienność przepływów jest więc bardzo duża. Szacunkowy roczny przepływ wód Klukówki wynosi ok. 1 m/s, natomiast szacunkowy roczny przepływ wód rzeki Walim (przy ujściu do Klukówki) wynosi 0,0005 m/s. W okresie roztopów wiosennych przepływy zwiększają się gwałtownie, lecz już w czerwcu obserwuje się skrajnie niskie stany. W lecie, często także w jesieni, wiele cieków wysycha zupełnie. Jest to obszar deficytów wodnych; potrzeby roślin są większe niż możliwości zaspokajania ich przez wody opadowe.
Przy granicy gminy Leśna Podlaska i Biała Podlaska znajduje się zalew Terebela, zwany Zalewem Witulin. Jest to zespół dwóch sztucznych zbiorników przy ujściu strumienia spod Ossówki („Terebela I" o powierzchni 15 ha i „Terebela II" o powierzchni 25 ha). Sztuczny zbiornik wodny znajduje się również w Leśnej Podlaskiej. Jest on zbudowany na rzece Klukówce, położony obok Kościoła OO.Paulinów.
Na terenie gminy ujmowane są dwa poziomy użytkowe wód podziemnych: czwartorzędowy i trzeciorzędowy. Wody poziomu czwartorzędowego występują na różnych głębokościach - od kilku do kilkudziesięciu metrów, jednak najczęściej dość płytko (2 - 10m); mocno zróżnicowana jest ich zasobność (3 - 60 m3/h - zasoby zatwierdzone) i jakość, która na ogół wzrasta wraz z głębokością. Poziom trzeciorzędowy, związany z piaskami oligoceńskimi, ujmowany jest na głębokościach od 80 do ponad 100m p.p.t.; wydajność tego poziomu jest wyższa i mniej zróżnicowana (18 - 66 m3/h ), a jakość wód bardzo dobra.
Sieć hydrofoniczna gminy Leśna Podlaska jest słabo rozwinięta. Wody płynące zajmują powierzchnię 19 ha. Gmina w całości leży w dorzeczu Bugu. Przeważająca część gminy odwadniana jest przez rzekę Klukówkę, lewobrzeżny dopływ Krzny, jedynie niewielki północno-wschodni fragment drenowany jest przez Czyżówkę. Rzeki Krzna i Czyżówka są lewobrzeżnymi dopływami Bugu. Rzeka Klukówka płynie uregulowanym korytem z północnego zachodu na południowy wschód. Na terenie wsi Bukowice przyjmuje swój największy lewobrzeżny dopływ Walim, natomiast w Witulinie drugi co do długości (również lewobrzeżny) bezimienny ciek spod Ossówki.
Rzeki posiadają charakter rzek nizinnych. Zasilane są głównie z opadów atmosferycznych, zmienność przepływów jest więc bardzo duża. Szacunkowy roczny przepływ wód Klukówki wynosi ok. 1 m/s, natomiast szacunkowy roczny przepływ wód rzeki Walim (przy ujściu do Klukówki) wynosi 0,0005 m/s. W okresie roztopów wiosennych przepływy zwiększają się gwałtownie, lecz już w czerwcu obserwuje się skrajnie niskie stany. W lecie, często także w jesieni, wiele cieków wysycha zupełnie. Jest to obszar deficytów wodnych; potrzeby roślin są większe niż możliwości zaspokajania ich przez wody opadowe.
Przy granicy gminy Leśna Podlaska i Biała Podlaska znajduje się zalew Terebela, zwany Zalewem Witulin. Jest to zespół dwóch sztucznych zbiorników przy ujściu strumienia spod Ossówki („Terebela I" o powierzchni 15 ha i „Terebela II" o powierzchni 25 ha). Sztuczny zbiornik wodny znajduje się również w Leśnej Podlaskiej. Jest on zbudowany na rzece Klukówce, położony obok Kościoła OO.Paulinów.
Na terenie gminy ujmowane są dwa poziomy użytkowe wód podziemnych: czwartorzędowy i trzeciorzędowy. Wody poziomu czwartorzędowego występują na różnych głębokościach - od kilku do kilkudziesięciu metrów, jednak najczęściej dość płytko (2 - 10m); mocno zróżnicowana jest ich zasobność (3 - 60 m3/h - zasoby zatwierdzone) i jakość, która na ogół wzrasta wraz z głębokością. Poziom trzeciorzędowy, związany z piaskami oligoceńskimi, ujmowany jest na głębokościach od 80 do ponad 100m p.p.t.; wydajność tego poziomu jest wyższa i mniej zróżnicowana (18 - 66 m3/h ), a jakość wód bardzo dobra.
Gleby
Gleby na terenie gminy Leśna Podlaska pozostają w ścisłej korelacji z budowa litologiczną podłoża oraz formami roślinnymi. Wpływ na typologię gleb maja też warunki klimatyczne i wodne, rzeźba terenu oraz działalność człowieka.
Gmina Leśna Podlaska zajmuje ogólną powierzchnię 9 769 ha, w tym użytki rolne zajmują 7 688 ha, co stanowi 78.7% powierzchni gminy.
Najbardziej żyzne grunty orne na terenie gminy to gleby zaliczone do 4, 5 i 8 kompleksu.
Gleby na terenie gminy Leśna Podlaska pozostają w ścisłej korelacji z budowa litologiczną podłoża oraz formami roślinnymi. Wpływ na typologię gleb maja też warunki klimatyczne i wodne, rzeźba terenu oraz działalność człowieka.
Gmina Leśna Podlaska zajmuje ogólną powierzchnię 9 769 ha, w tym użytki rolne zajmują 7 688 ha, co stanowi 78.7% powierzchni gminy.
Najbardziej żyzne grunty orne na terenie gminy to gleby zaliczone do 4, 5 i 8 kompleksu.
Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego
Znaczna ilość obszarów chronionych niesie za sobą pewnego rodzaju uwarunkowania (potencjalne problemy w lokowaniu nowych inwestycji mogących zagrażać środowisku), jednakże z drugiej strony stanowi szansę dla poprawy życia lokalnej społeczności, pośrednio, ponieważ mogą generować zyski związane ze wzrostem ruchu turystycznego. Gmina Leśna Podlaska jest w znacznym stopniu atrakcyjna dzięki obszarom o szczególnych walorach krajobrazowych, unikalnej przyrodzie objętej różnymi formami ochrony prawnej.
Znaczenie lasów ma charakter pozytywnego oddziaływania na m.in. kształtowanie warunków klimatycznych, ochronę zasobów wodnych, zapobiegania degradacji ziemi oraz funkcje gospodarczo - przyrodnicze i zdrowotne jest niezwykle ważne.
Znaczna ilość obszarów chronionych niesie za sobą pewnego rodzaju uwarunkowania (potencjalne problemy w lokowaniu nowych inwestycji mogących zagrażać środowisku), jednakże z drugiej strony stanowi szansę dla poprawy życia lokalnej społeczności, pośrednio, ponieważ mogą generować zyski związane ze wzrostem ruchu turystycznego. Gmina Leśna Podlaska jest w znacznym stopniu atrakcyjna dzięki obszarom o szczególnych walorach krajobrazowych, unikalnej przyrodzie objętej różnymi formami ochrony prawnej.
Znaczenie lasów ma charakter pozytywnego oddziaływania na m.in. kształtowanie warunków klimatycznych, ochronę zasobów wodnych, zapobiegania degradacji ziemi oraz funkcje gospodarczo - przyrodnicze i zdrowotne jest niezwykle ważne.
Lasy
Lasy na terenie gminy zajmują 1 497 ha, co stanowi ok. 15,3% ogólnej powierzchni gminy.1151 ha (76,78%) jest własnością Skarbu Państwa, zaś lasy prywatne zajmują powierzchnią 348 ha (23,22%). Kompleksy leśne rozmieszczone są dość równomiernie.
Zalesienia gruntów przeprowadzane są przez indywidualne osoby, głownie rolników współpracujących z regionalnym oddziałem Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Kompleksy leśne na ternie gminy Leśna Podlaska:
-
Bordziłówka Flora - las w pd. części wsi Bordziłówka Stara, wchodzi w skład kompleksu leśnego „Floria".
-
Borek - las we wschodniej części wsi Witulin, w okolicy byłego dworu.
-
Bukowski Las - las w pd. części wsi Kolonia Bukowice.
-
Chmielinne(Las Chmielina) - leśny rezerwat przyrody podlegający ochronie częściowej, o powierzchni 67,2 ha, utworzony w 1967 roku. Położony w środkowej części gminy, w granicach wsi Leśna Podlaska, przedzielony równoleżnikowo drogą wojewódzką Biała Podlaska - Stara Kornica.
-
Dębina - las we wschodniej części Leśnej Podlaskiej, wcześniej w granicach wsi Bukowice. Południową część lasu stanowi rezerwat przyrody „Chmielinne".
-
Dębina - las w pn. - wsch. części wsi Mariampol.
-
Drobliński Las (Las Droblin) - las w pd. - zach. części wsi Drobin.
-
Floria - las w pd. - zach. części gminy, we wsiach Bordziłówka Stara i Worgule. Pochodzenie nazwy nieznane.
-
Gaj- las w pn. części wsi Nosów.
-
Gaj - park zabytkowy we wsi Nosów, położony w sąsiedztwie zabudowań podworskich. Własność prywatna.
-
Gaj - park zabytkowy należący do dworu Worgule, położony na terenie wsi Ludwinów. Własność prywatna.
-
Klin - las w pn. części wsi Mariampol.
-
Kołowierz (Las Kołowierzch) - uroczysko leśne w zach. części wsi Leśna Podlaska (dawniej Kolonia Bukowice), nad rzeką Klukówką. Od 1994 roku las ochronny w kategorii lasów stanowiących drzewostany nasienne. W drzewostanie dominuje olsza. Jest tutaj 5 drzew - pomników przyrody: 3 dęby szypułkowe (w tym Dąb Miłości) i dwa jesiony wyniosłe. Nazwa prawdopodobnie pochodzi od ambon (wierzch) myśliwskich znajdujących się na skraju lasu.
-
Krówka - uroczysko leśne w pd. części wsi Ludwinów. Powierzchnia 138,3 ha, w tym 94,57 ha las ochronny, od 1994 roku w kategorii lasów wodochronnych. Jest to głównie ols oraz las mieszany wilgotny; w drzewostanie dominuje olsza i brzoza. W przeszłości miejsce wypasu bydła - stąd nazwa.
-
Nosowski Las - las w pd.- wsch. części Kolonii Nosów.
-
Pasieka - las w zach. części wsi Kolonia Witulin. Nazwa od rozwiniętego tu w przeszłości bartnictwa i pasiecznictwa.
-
Połoniec - las w pn. części wsi Kolonii Nosów.
-
Smorżówka - las na pograniczu wsi Bordziłówka Stara i Ludwinów.
-
Worgulski Las - las w pd. części we wsi Bordziłówka Stara, przy drodze Bordziłówka Stara - Worgule; część większego kompleksu leśnego zwanego „Florią".
-
Zadworne (Olszyna) - uroczysko leśne w pd. części wsi Witulin, w sąsiedztwie Zalewu Terebela na dopływie spod Ossówki. Powierzchnia około 30 ha z czego 20,47 ha to teren ochronny w kategorii lasów wodochronnych. W drzewostanie przeważa olsza i dąb.
-
Zagajnik - las w zachodniej części wsi Zaberbecze.
Pomniki przyrody
Na terenie gminy Leśna Podlaska znajduje się 25 pomników przyrody. Do najbardziej znanych należą:
-
Dąb szypułkowy - obwód 575 cm i wysokość 24,0-26,0 m - zwyczajowa nazwa „Dąb Miłości" miejsce: uroczysko Kołowierz
-
Dęby szypułkowe szt. 2 - obwód 430 cm, 575 cm i wysokość 22,0 - 24,0 m - drzewa rosną w Leśnej Podlaskiej na terenie założenia klasztornego oo.Paulinów.
-
Olsza czarna - obwód 590 cm i wysokość 30,0 m - drzewo składające się z 8 pni rośnie w zabytkowym parku Zespołu szkół Rolniczych w Leśnej Podlaskiej.
-
Lipa drobnolistna - obwód 505 cm i wysokość 28,0 - 30,0 m - drzewo rośnie przy dawnym gościńcu prowadzącym do założenia parkowego w Witulinie do Kol. Witulin.
-
Jesion wyniosły - obwód 360 cm i wysokość 21,0 m - drzewo rośnie w parku zabytkowym w Droblinie.
